Proje Bilgileri

Mevcut Durum
Stok tahmini için bugüne kadar neler yapıldı?
Akustik yöntemle stok tahmini 1950’li yıllardan itibaren yaygın olarak kullanılan bir yöntem olmasına rağmen Türkiye’de akustik yöntemle yapılan çalışmalara ilk örnek 1972-73 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, UNDP/FAO desteği ile Karadeniz ve Marmara Denizi’nde akustik yöntemle hamsi ve istavrit stokların tespitine yönelik araştırmadır. Yıllar içerisinde balık stoklarının tahminine yönelik araştırmalar başka kurum ve kuruluşlar tarafından çok az sayıda da olsa yapılmış ancak son 15 yıldır balık stoklarının izlenmesine yönelik ciddi bir çalışma yapılmadığı görülmektedir. Bu nedenden dolayı da bu bireysel ve sürekliliği olamayan çalışmalar “AB Ortak Balıkçılık Politikasının” gereği olan Veri Toplama Raporlarının hazırlanmasına olanak sağlayacak “Ulusal Balıkçılık Veri Toplama Programı” oluşturulabilmesi için yeterli olamamıştır.    
Proje kapsamında biyolojisi gereği kışlamak amacı ile güneydoğu Karadeniz kıyılarında yoğunlaşmakta olan ve stoğun yaklaşık %90’ı Karadeniz’in %1’inden daha dar bir alanda toplanan Karadeniz Hamsisi (Engraulis encrasicolus ponticus) ve Karadeniz’de bulunan diğer alttürü Azak Hamsisi (Engraulis encrasicolus maeticus) kışlama alanının Türk kıyılarına ulaştığı ölçüde değerlendirmeye alınacaktır. Proje 4 yıllık süreçte tüm Türk Münhasır Ekonomik Bölgesi’ni kapsamakla birlikte Hamsi’nin kışlama alanında yoğunlaşılarak gerçekleştirilecektir. Araştırma süresince önceden belirlenmiş olan hatlarda hidroakustik yöntemle çalışma yapılıp, ortasu trolü ile örnekleme yapılacaktır. Bu süreçte, periyodik olarak belli bölgelerde alınacak, pazar örneklemeleriyle elde edilen veriler desteklenecektir.
Amaç
Karadeniz Hamsisi’nin kışlama alanının sınırlarının ve bu sınırları belirleyen çevresel faktörlerin belirlenmesi projenin hedeflerinden ilkidir. Diğer hedef de akustik yöntemle kışlama alanının taranması ve kışlayan hamsi stoğunun stok büyüklüğünün belirlenmesidir. Proje ayrıca buradan elde edilecek verileri kullanarak stoğun durumunu ve üzerindeki av baskısını belirlemeyi hedeflemektedir. Elde edilecek sonuçlar doğrultusunda stoktan en yüksek ve sürdürülebilir ürünün elde edilmesine yönelik olarak bir sonraki yıl uygulanması gereken balıkçılık düzenlenmesinin belirlenmesine olanak sağlayacak bir ürün modeli hazırlamayı amaçlamaktadır. Projenin nihai amacı elde edilen bulguların uluslararası komisyonlarca kabul edilir formatta ulusal balıkçılık veri ve stok değerlendirme raporu olarak hazırlanması ve söz konusu komisyonlara sunulmasıdır.
Proje süresince toplanacak veriler
i)             Balıkçılık akustiği verileri
ii)            Akustik hatlara paralel ortasu trolü örnekleri
iii)           Akustik hatlara paralel dikey sıcaklık, tuzluluk, fluoresans profilleri
iv)           SeaWiffs ve Modis-Aqua uydu verileri (sıcaklık ve klorofil)
v)            Pazar örneklemeleri
Örnekleme stratejisi
Güney Karadeniz’de kışlama yoğunluğu dikkate alınarak R/V BİLİM-2 gemisi ile kışlama döneminin başlamasının ardından Kasım-Aralık ayları ile kışlama döneminin sonuna doğru Ocak-Şubat ayları arasında aşağıda  gösterilen hatlar boyunca tüm güney Karadeniz kıta sahanlığını tarayacak şekilde iki uzun sefer yapılacaktır. Başlangıçta geminin Istanbul Boğazından başlayarak kıyıya paralel bir hat ile doğuya doğru ilerlemesi ve kıta sahanlığı dışındaki olası hamsi kümelerini görmek amacıyla batı (Sakarya açıkları), orta (Kızılırmak, Yeşilırmak açıkları) ve doğu (Batum döngüsü) Karadeniz’de seçilmiş uzun bacakları taraması planlanmıştır. Bu çalışmanın tamamlanmasının peşi sıra Hopa’dan başlayarak yine kıyıya dik hatları izleyerek İğneada’ya kadar çalışmasını sürdürecektir.  Aşağıdaki şekilde verilen hatlar planlama amaçlı ve geçici olarak Simmonds and MacLennan (2005) tarafından önerilen optimizasyon yöntemi kullanılarak hazırlanmıştır.

Projenin başlangıcında hamsi kışlama alanının belirlenmesi amacıyla taranması planlanan akustik hatlar
Hatların seçiminde, kışlama süresi dikkate alınarak, çalışmanın 30 günde tamamlanması gerektiği göz önünde bulundurulmuştur. Sefer süresince hat başı, hat sonu ve ortasında derinliğe bağlı yaklaşık 300 CTD ölçümü  ve ayrıca günde 3 kez yapılacak, herbiri 10-30 dakika arasında sürecek olan, yaklaşık 90 gündüz ortasu trol  örneklemesi  yapılması planlanmıştır.